Angst voor de kleuterschool bij peuters en kleuters, het komt erg vaak voor en is heel natuurlijk.
Verandering is moeilijk voor de mens. Stel u als ouder eens voor dat u weer voor het eerst terug naar de schoolbanken moet en een presentatie moet houden voor de hele collegezaal. Of als u gewisseld bent van baan en voor het eerst naar het nieuwe werk moet gaan. En dat zijn nieuwe situaties waarin wij als volwassenen ons al behoorlijk benauwd onder kunnen voelen. Dan kunt u zich voorstellen wat er allemaal op uw kind afkomt op het moment dat hij/zij voor het eerst naar school gaat of van klas wisselt.
HOE FLINK ZIJN WIJ EIGENLIJK ALS VOLWASSENEN?
Er kunnen talloze redenen zijn voor een angstig gevoel bij kinderen die voor het eerst naar de kleuterschool gaan of zelfs er al op zitten want het wennen aan de nieuwe situatie gaat voor veel kinderen echt niet binnen een week lukken. Belangrijk is om eerst na te gaan of de oorzaak wel school gerelateerd is. Zit het kind thuis goed in zijn of haar vel? Zijn er thuis tussen de ouders niet teveel strubbelingen? Zit het kind erg te worstelen met bepaalde opvoedkundige zaken?
Soms kan een kind precies aangeven waar het bang voor is. Een voorbeeld is verlatingsangst. Peuters en kleuters kunnen nog veel last hebben van verlatingsangst en ze kunnen heel goed aanvoelen dat u als ouder een paar uur niet aanwezig gaat zijn en dat kan een harde realiteit zijn voor een jong kinderbrein.
Het kan ook zijn dat de angst van het kind voorkomt uit het omgaan met de nieuwe sociale situatie. Een hele kring vol met leeftijdsgenootjes die een kind nog niet goed kent en waarbij ook nog verwacht wordt dat je ook nog wat moet delen, ga er maar aanstaan. En dan is er ook nog de druk of er wel vriendjes en vriendinnetjes gemaakt kunnen worden met de andere kinderen uit de kring. Deze sociale angsten zijn zelfs volwassenen niet vreemd dus voor een peuter of kleuter zijn deze vaak aan de orde.
Een andere grote reden is gewoon de totale overweldigende nieuwe realiteit en omgeving waar het kind in terecht komt. Deze nieuwe omgeving zorgt ervoor dat uw kind intern kan worden overvallen door duizenden vragen. Waar moet ik gaan eten? Wat is dat voor geweldig grote glijbaan? Wat als ik verdwaal? Moet ik de wc gebruiken?
En dan is er ook nog de juf of meester. Wow, een heel nieuwe autoriteit om mee om te moeten gaan.En dan ook nog voor een paar uur achter elkaar. Dat is een ongemakkelijke situatie dat voor een kind heel overweldigend kan zijn.
DE ANGST VOOR DE KLEUTERSCHOOL KAN VEEL OORZAKEN HEBBEN
Elk peuter of kleuter gaat anders met de angst om die het voelt. Uiteraard is de huilrespons voor ouders makkelijk te herkennen. Zeker bij verlatingsangst kan het weken duren voordat het huilen op school bij het weggaan van de ouder ophoudt. Maar ook bedplassen, minder of juist meer slapen, verlegen of juist heel agressief gedrag kan zich manifesteren. Dit kan voor ouders heel moeilijk zijn maar komt ontelbaar keren voor en als ouder is het geruststellend om te weten dat met de juiste aanpak deze gevolgen heel makkelijk weer kunnen worden omgedraaid.
Wat kunt u als ouder doen aan de angst voor de kleuterschool?
Er is uiteraard geen panklare oplossing die voor elk kind in elke omgeving werkt. Als ouder kent u het kind het allerbeste en afhankelijk van de aard van de angst moet de situatie op gepaste wijze worden aangepakt.
In ieder geval is praten altijd de eerste stap naar een oplossing. Moedig uw kind aan te praten over wat het dwars zit. Door een connectie te maken met uw eigen ervaringen merkt het kind dat het een normale zaak is om zich te voelen zoals het voelt en zal het gemakkelijker ronduit gaan praten over wat er omgaat in het hoofd. Een andere manier om het kind te laten praten over zijn/haar zorgen is door samen te spelen en tijdens het spelen raakvlakken proberen te vinden met het probleem waar het kind mee zit. Een groepje Barbie’s bij elkaar? “dat kan best spannend zijn voor Barbie he?”. Belangrijk is wel dat u de problemen niet bagatelliseert ook al kan dat soms best een natuurlijk reactie zijn. “Jij gaat de juf zeker leuk vinden” is misschien een logisch iets om te zeggen maar voor een kind werpt dit juist een extra drempel op want nu MOET het ook nog de juf wel leuk vinden. Uiteraard ook de zorgen van het kind niet afschilderen als kinderachtig of dom maar leef mee met de zorgen en toon begrip voor al die spannende zaken. Laat het kind zelf de weg naar de oplossing nemen door middel van het stellen van vragen “Hoe kunnen we het minder spannend maken?” “Hoe zou jij nu wel makkelijk jouw verhaaltje kunnen vertellen in de kring?”. Soms is het wel handig een rijtje met mogelijke oplossing te geven en dan het kind de mening vragen welke het beste zou kunnen werken en waarom, hierdoor heeft het toch de leiding in het omgaan met de situatie.
Als verlatingsangst het probleem is en u als ouder echt tegen het afzetten van uw kind opkijkt, is het goed om in het achterhoofd te houden dat het kind niet iets tegen zijn nieuwe school of nieuwe klasgenootjes heeft en dat over enige tijd hij ongetwijfeld met de mooiste verhalen thuiskomt. Het beste dat u als ouder in deze situatie kunt doen is, zo rustig en kalm mogelijk, de klas uitgaan. Geef uw kind een dikke knuffel en kus en vertel duidelijk dat hij over een bepaalde tijd wordt opgehaald. Ook als tijdens het weglopen het huilen op de achtergrond nog doorgaat. Als het kind echt helemaal overstuur is kunt u natuurlijk een troosttijd gebruiken, gebruik hierbij ook de juf of meester om deze tijd zo kort mogelijk te houden en alsnog te vertrekken zodra het kan. Toch weer teruggaan in de klas of het afscheid uitstellen is iets wat u moet vermijden. Zelf met een rotgevoel weggaan, zelf een traantje laten en een tijd later de leerkracht even bellen voor uw eigen gemoedsrust is de beste manier om de situatie zo snel mogelijk te verbeteren.
Als een kind moeite heeft met de nieuwe sociale situatie is niet alleen praten heel belangrijk maar ook voorwerk kan geweldig helpen. Probeer bij de school een lijst te krijgen van de toekomstige klasgenootjes en kijk of daar bekenden of misschien wel straatgenootjes bijzitten. Dan kunt u alvast uw kind laten wennen aan een klasgenootje voordat het überhaupt een stap in de school heeft gezet. U kunt ook met de leerkracht in gesprek welke liedjes er worden gezongen in de kring. Door thuis alvast te oefenen klinken al die mooie deuntjes helemaal bekend op de eerste schooldag wat het kind vertrouwen en zekerheid geeft. Praten met de juf of meester is natuurlijk altijd een vereiste en zal er ook voor zorgen dat de leerkracht uw kind een tijdje veilig in de kring kan laten zitten en te steunen in de kringtijd. Uiteraard kan thuis ook geoefend worden met het praten over de gebeurtenissen in het leven van uw kind en een “O, dat is leuk om te vertellen in de kring” kan op termijn zijn vruchten afwerpen. Op weg naar school is ook een ideale mogelijkheid om te vragen wat uw kind leuk zou vinden om te delen met de kring, misschien een lichte hint geven over zijn nieuwe konijn.
Angst voor de nieuwe omgeving is iets waar het kind overheen groeit maar uiteraard kan het ook hierbij flink geholpen worden. Voor de eerste schooldag kunt u al samen op de speelplaats gaan spelen om die megacoole glijbaan te verkennen. Of samen door het schoolgebouw lopen en lachen om de gekke tekening die in de gang hangt. Op deze manier wordt de nieuwe omgeving opeens een stuk minder eng.
U KUNT DE OPLOSSING ZIJN VOOR DE ANGST BIJ UW KIND
Uiteindelijk kunt u als ouder het vertrouwen hebben dat het allemaal goedkomt en dat praten met uw kind het allerbelangrijkste is. U kind heeft met school een tweede thuis gekregen en het is belangrijk dat u zich verdiept in de belevingswereld van uw kind door het kennen van de vriendjes, praten over het gedane werk en bijvoorbeeld te praten over het laatste verhaaltje dat de juf heeft gelezen. En een beetje bang zijn dat uw kind de nieuwe school niet leuk vindt mag best want angsten hebben we allemaal tenslotte toch, jong en oud. Maar gelukkig kunnen we daar later met een gerust gevoel naar terug kijken…. Ook naar angst voor de kleuterschool.